W dzisiejszych czasach wyróżnić można ogromną ilość języków obcych, a język angielski stał się środkiem komunikacji na polu międzynarodowym. Tymczasem historia języka jest niezwykle barwna, bogata, sięgając do kilku wieków przed naszą erą. Jednym z najciekawszych jest sanskryt. Skąd pochodzi? Co warto o nim wiedzieć? Przyjrzyjmy się zagadnieniu z bliska. Gotowi na garść praktycznych wskazówek? Zaczynamy!
Sanskryt i jego krótka charakterystyka
Sanskryt to pierwszy język, jaki powstały na świecie, ze zorganizowaną gramatyką. Jest to także język antycznego Hindustanu, jeden z dwudziestu trzech oficjalnych języków w Indiach (od 1943 roku). Jakie kraje zaliczają się do Hindustanu? Z całą pewnością, nie są to tylko Indie, ale także: Nepal, Sri Lanka, Pakistan, Bangladesz, Malediwy czy Bhutan.
W sanskrycie używa się alfabetu Devanagari. Zakończenie rozwoju archaicznego języka miało miejsce 1500 lat temu. Od tego czasu dodaje się do niego jedynie słownictwo uzupełniające, takie jak np. internet, które wcześniej nie mogło mieć racji bytu.
Sanskryt należy do indoaryjskiej gałęzi indoirańskiej grupy rodziny języków. Cechą charakterystyczną języka jest jego fonetyka. W znacznym stopniu różni się ona od fonetyki języka polskiego. Samogłoski w sanskrycie występują w formie krótkiej i długiej. Co więcej, wyróżnić można także samogłoskowe sonaty.
Rodzaje języka
Sanskryt możemy podzielić na trzy grupy. Wyróżniamy:
- sanskryt wedyjski,
- sanskryt klasyczny,
- sanskryt poklasyczny mieszany.
Wedyjski
Używany ok. XV–VII w. Jest to najstarsza odmiana. Używany był jako jedyny język plemion.
Klasyczny
Sanskryt klasyczny przede wszystkim używany był przez najbardziej wykształcone warstwy społeczne, niezwykle często pełniąc rolę drugiego, dodatkowego języka. Stał się powszechnie znany w kręgach rycerskich, czy warny bramińskiej. W IV w. p.n.e. Panini dokonał jego kodyfikacji. Od tego czasu sanskryt stał się językiem kultury indyjskiej, który zakorzenił się w kulturze państwa już od czasów nowożytnych.
Poklasyczny mieszany
Sanskryt poklasyczny mieszany to odmiana, w której wyróżnić możemy elementy zaczerpnięte ze starożytnych języków ludowych. Do najbardziej popularnych należą języki mówione Indii- prakryt oraz język palijski. Najczęściej to rodzaj sanskrytu, który cechuje się podobnym słownictwem co odmiana klasyczna, jednak uzupełniony jest o specyficzną terminologię techniczną. Gramatyka dwóch odmian jest na tyle zbliżona, że nie przysparza problemów osobie, która włada sanskrytem klasycznym.
Sanskryt i jego największe ciekawostki
W sanskrycie, jak wyżej wspomniano, używa się alfabetu Devanagari. Jest to identyczny alfabet, który możemy napotkać w języku hindi.
Warto także zaznaczyć, że pomimo tego, iż sanskryt jest językiem z bogatym dorobkiem historycznym, nie jest to język martwy, a wciąż powszechnie używany. Doskonałym przykładem jest liturgia, w ceremoniach religijnych hinduizmu. Co więcej, po dziś dzień niewielka grupa osób (ok. 3000), jasno deklaruje, że sanskryt jest ich jedynym językiem ojczystym. W związku z tym najbardziej adekwatnym określeniem dla sanskrytu jest język wegetujący.
Jak wyżej wspomniano, wyróżnić można jeszcze starszy odłam sanskrytu- wedyjski. To przy jego pomocy spisano Wed w XV-VII wieku p.n.e. Doskonałym porównaniem jest fakt, że najstarsze zapiski w języku łacińskim pochodzą z VII-V wieku p.n.e., a więc są mniej więcej o tysiąc lat „młodsze”.
Wyróżnić możemy także kilka rodzajów transkrypcji sanskrytu. Jedne z nich wykorzystują alfabet łaciński, inne nie uwzględniają specjalnych znaków diakrytycznych. Najpowszechniejszą transkrypcją jest sposób oficjalnie przyjęty w 1899 roku, według którego, zapisuję się kreskę nad literą na oznaczenie samogłoski długiej, kropkę pod literą na oznaczenie spółgłoski cerebralnej oraz nad literami tylnojęzykowymi.
Sanskryt do dnia dzisiejszego skrywa w sobie wiele tajemnic. Co więcej, najstarszy język świata ze zorganizowaną gramatyką budzi coraz większe emocje wśród miłośników historycznych perełek.